De bodem en ondergrond worden zo beheerd en benut dat deze ook voor volgende generaties hun culturele, ecologische en economische kracht behouden

Het Drentse landschap is gevormd door miljoenen jaren aan natuurlijke processen en menselijk gebruik. Met de strategie Bodem en Ondergrond 2021 geeft de provincie Drenthe richting aan duurzaam beheer en gebruik van bodem, ondergrond en grondwater. De strategie speelt in op maatschappelijke opgaven zoals klimaatverandering, energietransitie en duurzaam ruimtegebruik, en vormt de basis voor toekomstig beleid onder de Omgevingswet. Uitgangspunt is het in balans brengen van menselijk gebruik met de draagkracht van het natuurlijk systeem, zodat ook komende generaties kunnen rekenen op een vitaal bodemsysteem.
Speerpunten van ons beleid zijn:

• Het op basis van een programmatische aanpak bevorderen van duurzaam bodemgebruik en verantwoord gebruik van de diepe ondergrond;
• Het zorgdragen voor een verantwoord beheer van de stortplaatsen (Nazorgfonds);
• Het uitvoeren van projecten gericht op de aanpak van verontreiniging in de bodem;
• Het middels vergunningverlening, toezicht en handhaving zorgen voor een verantwoorde winning van de oppervlaktedelfstoffen en uitvoering van functionele ontgrondingen.

Deelambities binnen de strategie Bodem en Ondergrond
De strategie Bodem en Ondergrond van de provincie Drenthe bestaat uit negen deelambities (deelprogramma's), uitgewerkt in 32 strategische doelen. Deze doelen geven richting aan een duurzaam en samenhangend gebruik van de bodem:

1. Bodem en Energievoorziening richt zich op het verantwoord benutten van ondergrondse energiebronnen. Tegelijk beperken we negatieve effecten zoals bodemdaling en extra ruimtebeslag;
2. Bodem en Landbouw zet in op een betere bodemstructuur, een gezond bodemleven en schoner water. Ook willen we het gebruik van schadelijke stoffen in de landbouw verminderen;
3. Bodem en Leefomgeving is gericht op het saneren van oude bodemverontreinigingen en het voorkomen van nieuwe bodemverontreiniging;
4. Bodem en Erfgoed beschermt het aardkundig erfgoed in Drenthe. Dit doen we door bijzondere bodemvormen en landschapselementen te behouden;
5. Bodem en Natuur versterkt de vitaliteit van bodems in natuurgebieden. Daarnaast bevorderen we biodiversiteit via natuurinclusieve landbouw;
6. Bodem en Grondwater richt zich op het verminderen van verontreiniging en het vergroten van het bufferend vermogen van bodems. In veengebieden (met risico op bodemdaling) is hier extra aandacht voor;
7. Bodem en Infrastructuur stimuleert het hergebruik van grond en materialen, het vasthouden van water en het beter afstemmen van infrastructuur op de bodem;
8. Bodem en Delf- en Grondstoffen bevorderen circulair gebruik van grondstoffen en bewaakt de bodemkwaliteit bij de productie van biogrondstoffen;
9. Bodem en Klimaatverandering speelt in op de gevolgen van klimaatverandering. We doen dit via bodembeheer, het beperken van bodembedekking en het behoud van veengebieden.

 Op basis van een programmatische aanpak werken we aan het realiseren van deze ambities.

Nazorg gesloten stortplaatsen
Voor een verantwoord beheer van gesloten stortplaatsen is permanente nazorg nodig. Deze nazorg bestaat uit het:

• Beheer en onderhoud van de locatie;
• Periodiek vervangen van de bovenafdichting;
• Monitoren van de kwaliteit van het grondwater;
• Nemen van maatregelen bij verontreiniging, om verspreiding van schadelijke stoffen te voorkomen.

Op basis van de Wet milieubeheer (Wm) is de provincie verantwoordelijk voor de eeuwigdurende nazorg van stortplaatsen waarop op of na 1 september 1996 nog afval is gestort. In Drenthe gaat het om twee locaties:

• Stortplaats van Meisner Noord-Drenthe B.V. in Ubbena (eigendom van SITA Holding);
• Stortplaats van Attero B.V. in Wijster.

Het doel van deze regeling is het waarborgen van een gelijk niveau van milieubescherming, ook nadat de stortactiviteiten zijn beëindigd. Zo blijven deze locaties op de lange termijn geen risico vormen voor de bodemkwaliteit.
De kosten voor deze nazorg worden betaald via een heffing die de provincie tijdens de gebruiksfase oplegt aan de exploitant. De hoogte van deze heffing is gebaseerd op het zogeheten doelvermogen. Dit doelvermogen wordt berekend aan de hand van een nazorgplan dat door de exploitant wordt ingediend.
Voor de beoordeling van deze plannen en de berekening van het doelvermogen gebruikt de provincie modellen en controlelijsten die in IPO-verband zijn ontwikkeld. Deze zijn opgenomen in de provinciale beleidsregels voor de nazorg van stortplaatsen.
De provincie streeft ernaar dat de heffing voldoende is om de eeuwigdurende nazorg volledig te dekken. Het tarief voor 2026 wordt vastgesteld via de belastingverordening van de provincie Drenthe, op basis van de jaarrekening 2025 van het Nazorgfonds provincie Drenthe.

Bodemkwaliteit en aanpak van bodemverontreiniging
Een goede kwaliteit van de bodem en het grondwater is belangrijk voor een gezonde en veilige leefomgeving. Daarom zet de provincie zich in om de bodem, ondergrond en het grondwater te beschermen tegen nieuwe verontreinigingen.
We willen voorkomen dat zeer zorgwekkende stoffen (zoals PFAS) en opkomende verontreinigingen in de bodem terechtkomen. Ook zorgen we voor een doelmatige aanpak van historische verontreinigingen. Als er sprake is van onaanvaardbare verspreidingsrisico’s, grijpen we in. Dat doen we via sanering of door gebiedsgericht beheer. Om dit te bereiken voeren we de volgende activiteiten uit:

• Aanpakken en voorkomen van risico’s op locaties waar historische bodemverontreiniging, inclusief verontreinigd grondwater, potentieel kan leiden tot onaanvaardbare situaties;
• Herstellen van de bodemkwaliteit op plaatsen waar verontreiniging heeft geleid tot schade;
• Voorkomen van nieuwe verontreinigingen, zodat de kwaliteit van de bodem behouden blijft.

Vergunningverlening voor zandwinning en ontgrondingen
De winning van zand en de uitvoering van ontgrondingen vinden plaats binnen de wettelijke en provinciale kaders. Bij het verlenen van vergunningen wordt een integrale belangenafweging gemaakt, op basis van de doelen van het omgevingsbeleid. Zandwinning is alleen toegestaan als er een aantoonbare behoefte is aan zand voor diverse toepassingen, zoals beton- en metselzand of ophoogzand. Nieuwe zandwinlocaties worden alleen toegestaan als deze na afloop van de winning een multifunctioneel gebruik krijgen en bijdragen aan de ruimtelijke kwaliteit van het gebied. De provincie streeft ernaar zandwinning te concentreren op een beperkt aantal centrale locaties, verspreid over de provincie. Zo beperken we de ruimtelijke impact. Functionele ontgrondingen zijn alleen toegestaan als deze strikt noodzakelijk zijn, passen in het landschap en bijdragen aan het gewenste eindgebruik.