Paragraaf 2.3 Onderhoud kapitaalgoederen

Inleiding
Met het onderhoud van kapitaalgoederen is een substantieel deel van de exploitatie gemoeid. In deze paragraaf worden de beleidslijnen en de beheersmatige aspecten, zoals de uitvoering van het onderhoud, weergegeven.

In 2024 is voor het eerst een Nota Onderhoud kapitaalgoederen opgesteld.
Kapitaalgoederen zijn alle goederen die in eigendom zijn van de provincie met een meerjarig nut. De kapitaalgoederen zijn opgenomen op de balans. Ze moeten goed onderhouden worden, zodat ze in stand blijven en er geen achterstallig onderhoud ontstaat met financiële gevolgen voor de toekomst.
De kapitaalgoederen zijn in deze paragraaf als volgt gerubriceerd:
- wegen en vaarwegen;
- gebouwen

Wegen en Vaarwegen

Wat willen wij bereiken?
De provincie Drenthe is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van 525 km wegen, 177 km vaarwegen, 248 km fietspaden, 68 vaste bruggen, 45 beweegbare bruggen, 21 sluizen, en 27.292 bomen (peildatum 1 september 2024).Deze objecten dragen bij aan het realiseren van de programma doelen van onze provincie. Er is veel geld gemoeid met zowel de investering als het onderhoud. Dit maakt dat we zorgvuldig omgaan met onderhoud en dat we rekening houden met de belangen van de gebruikers.

De beheer- en onderhoudsactiviteiten voor Wegen en Vaarwegen maken onderdeel uit van programma 5: Mobiliteit en Bereikbaarheid. Het programma heeft als ambitie dat de provincie Drenthe in alle opzichten optimaal bereikbaar moet zijn. Vanuit het perspectief van beheer en onderhoud betekent dit dat de activiteiten zijn gericht op een goede beschikbaarheid van het (vaarweg-)verkeer en er aandacht is voor een aantrekkelijke omgeving rondom wegen en vaarwegen.
In 2024 is de Beleidsnota Onderhoud kapitaalgoederen provincie Drenthe 2024 door Provinciale Staten vastgesteld. Volgens deze nota wordt het doelmatige beheer en onderhoud van de kapitaalgoederen gedaan op basis van de wettelijke kaders, waarbij het uitgangspunt is dat het asset toegankelijk is, op een veilige wijze gebruikt kan worden en dat kapitaalvernietiging door achterstallig onderhoud wordt voorkomen.
De basis voor het onderhoud is het Beleidskader beheer en onderhoud Wegen en Vaarwegen 2020 en het Beheerplan beheer en onderhoud Wegen en Vaarwegen 2020.
In het Beleidskader beheer en onderhoud Wegen en Vaarwegen 2020 zijn de kaders vastgelegd hoe het beheer en onderhoud van de wegen en vaarwegen plaatsvindt en bevat de beheerstrategie van het areaal van fysieke objecten. Op basis van deze beleidskaders zijn in het Beheerplan beheer en onderhoud Wegen en Vaarwegen 2020 de beheer- en onderhoudsactiviteiten beschreven. De beheerstrategie is afgestemd op het voldoen aan wet- en regelgeving en de bestuurlijke doelstellingen. De daaruit volgende programmering en benodigde financiën zijn vervolgens opgenomen in het Meerjaren Onderhoudsprogramma (MJOP). Het doel hiervan is om kapitaalvernietiging en achterstallig onderhoud te voorkomen.

De (vervangings)investeringen maken geen onderdeel uit van het MJOP maar zijn wel onderdeel van de totale onderhoudsopgave.

Wat gaan wij daarvoor doen?
In 2023 is het Meerjaren Onderhoudsprogramma 2023-2026 vastgesteld, waarbij in 2025 een actualisatie heeft plaatsgevonden voor de jaren 2025 en 2026. Hierin is de voortgang en de planning van het onderhoud geactualiseerd en is conform de vastgestelde Nota onderhoud kapitaalgoederen provincie Drenthe 2024 de indexatie verwerkt.

Vast Onderhoud
Vast Onderhoud betreft activiteiten en reparaties ten behoeve van de dagelijkse beschikbaarheid van en veiligheid op het areaal. Er wordt onderscheid gemaakt tussen Vast Onderhoud voor de vaarwegen en de wegen. Doel is het object in goed werkende en veilige staat te houden. Een deel is niet planbaar onderhoud (bijvoorbeeld herstellen van schades) een ander deel is wel planbaar, en wordt minimaal ieder jaar 1 keer uitgevoerd. Het gaat dan onder andere om beheerstaken zoals gladheidsbestrijding, maaien, schoonmaken etc. Het vast onderhoud is jaarlijks nagenoeg hetzelfde bedrag en is conform de vastgestelde Nota onderhoud kapitaalgoederen provincie Drenthe 2024 geïndexeerd.

Variabel Onderhoud
Variabel Onderhoud betreft planbaar onderhoud dat eens in de zoveel jaar uitgevoerd wordt om de oorspronkelijke levensduur van het areaal te borgen. Het gaat om ingrijpend onderhoud op een substantieel deel van het object (geen uitbreiding, verduurzaming waarmee het object wordt uitgebreid of verbeterd, verandering van functie of nieuwe doeleinden). Er wordt onderscheid gemaakt tussen Variabel Onderhoud voor de vaarwegen en de wegen. Het doel is het object in dezelfde/oorspronkelijke staat te houden om de beoogde levensduur van het object te halen. De onderhoudsactiviteiten worden meestal gepland op basis van een inspectie waarbij de toestand wordt vastgesteld.
In de Beleidsnota Onderhoud kapitaalgoederen provincie Drenthe 2024 is opgenomen dat voor variabel onderhoud een voorziening gevormd dient te worden. De documentatie omtrent voorzieningen luistert nauw. In overleg met de accountant is afgesproken dat de komende 2 jaar besteed wordt om de documentatie en werkwijze aan te passen en op die manier toe te werken naar een voorziening. Het voordeel van een voorziening is dat door een vaste toevoeging (dotatie) aan een voorziening de onderhoudskosten geen schommelingen vertonen in de lopende jaren. De werkelijke onderhoudsuitgaven vinden dan niet meer plaats in de exploitatie maar rechtstreeks op de Voorziening (balans).  

(Vervangings)investeringen
Deze uitgaven maken geen deel uit van het onderhoud,  maar zijn wel onderdeel van de totale onderhoudsopgave.
(Vervangings)investeringen zijn gericht op het vervangen van een object, als:
  - economische levensduur bereikt is (onderhoud niet langer rendabel is),
  - instandhouden (van goede werking van het object) technisch niet meer mogelijk is, of
  - de technische levensduur van een object is bereikt.
Het gaat om vervanging van een object. Veelal vindt er een significante kwaliteitsverbetering en mogelijk een uitbreiding, wijziging of nieuwe doeleinden van de functie, of het betreft verduurzaming waarmee het object wordt uitgebreid of verbeterd.
Het betreft duurzame kapitaalgoederen waarvan het gebruik zich uitstrekt over meerdere jaren.
Er loopt een investeringskrediet voor het vervangen van beschoeiing (2021-2024). De projecten staan gepland tot en met 2026.

Wat gaat dat kosten/wat levert dat op?

Het resultaat hiervan is het veilig beschikbaar houden van het provinciale wegenbestand op het afgesproken kwaliteitsniveau als integraal onderdeel van de Drentse economie met daarbij aandacht voor een schone, gezonde, mooie leefomgeving.
Daarnaast is het resultaat het veilig en beschikbaar houden van de provinciale vaarwegen op het huidige kwaliteitsniveau met aandacht voor een schone en gezonde leefomgeving en waarbij de functionaliteit voor de beroeps-/recreatievaart en de aan- en afvoer van water gewaarborgd blijft.

Gebouwen

Wat willen wij bereiken:
We wensen als provincie Drenthe regie te voeren op vastgoed met een integrale aanpak. Daarvoor is de Nota Vastgoedbeleid. Ten aanzien van het vastgoed in ons eigendom hebben we drie kerntaken te weten, onderhouden, beheren en verduurzamen.

De provincie Drenthe heeft centraal de volgende gebouwen in beheer en onderhoud:

• Het provinciehuis

• Het Drents Museum

• Het Depot Drents Museum

• Vier actieve steunpunten (vaar)wegen (Peelo, Kloosterveen, Rogat en Schoonebeek)

• Een passief steunpunt (vaar)wegen (Borger)

• Gieten Kiosk (P+R/Busstation)

• Health Hub Roden (HHR)

Van het Provinciehuis, Drents Museum, Depot Drents Museum, Steunpunten en kiosk Gieten en Health Hub Roden zijn MeerJaren Onderhouds Plannen (MJOP’s). De MJOP’s zijn handvatten voor de gebouwenbeheerders. Men bekijkt kritisch wat de werkelijke staat van onderhoud is van de diverse bouwkundige en installatie-onderdelen en op basis daarvan wordt onderhoud uitgevoerd. Hiermee wordt het onderhoudsbudget zo doelmatig mogelijk benut, waarbij de kwaliteit van het onderhoud op peil blijft.

Provinciehuis
Het vastgoed- en exploitatiebeleid bestaat uit het onderhouds- en het huisvestingsbeleid. Het huisvestingsbeleid richt zich op het gebruik van het gebouw en hoe we met onze werkomgeving om willen gaan. Onze werkomgeving is activiteitengericht, flexibel, schoon, open en transparant.

Daarnaast stimuleert de werkomgeving tot ontmoeten en samenwerking. In het Huisvestingsbeleidsplan wordt beschreven hoe we het provinciehuis gebruiken. Hieraan liggen onder andere bezettingsgraadmeting, tevredenheidsmeting en de visie van de directie op de ontwikkeling van de organisatie ten grondslag. De visie op hybride werken is van invloed op de manier waarop wij werken en hoe wij omgaan met ons vastgoed en de faciliteiten daarbinnen. De invulling van hybride werken is dat we duurzaam, tijd-, en plaats onafhankelijk werken, gelijkwaardig aan elkaar en met aandacht voor vitaliteit en gezondheid. De verwachting is dat de kantooromgeving zich steeds meer zal ontwikkelen naar een ontmoetings-, samenwerkings- en vergaderlocatie met bijbehorende faciliteiten waar nog steeds, maar in mindere mate, bureauwerk kan worden verricht.

In 2026 willen we starten met het geplande grootschalig onderhoud. Naast het dagelijks onderhoud, waarbij het voornamelijk gaat om het oplossen van storingen, wordt planmatig onderhoud uitgevoerd. Het planmatig onderhoud wordt gedekt uit de Voorziening meerjarenonderhoud provinciehuis. Onderhoudsgevoelige elementen van het exterieur en het interieur, zowel bouwkundig als installaties van technische aard, zijn vastgelegd in een MJOP. Om de vijf jaar wordt het MJOP, conform regelgeving, geactualiseerd. Binnen het onderhoud wordt waar mogelijk duurzaam, milieuvriendelijk en circulair gewerkt. Het onderhoud is gericht op een gebouw dat representatief, efficiënt, effectief en prettig in het gebruik is.

Drents Museum
Om zo planmatig mogelijk het onderhoud aan de gebouwen van het Drents Museum uit te voeren, is een MJOP opgesteld.  In 2026 wordt het herstel van de zuidgevel afgerond.
Er gelden voor het Drents Museum dezelfde beleidsmatige uitgangspunten als voor het Provinciehuis. Alleen ligt bij het Drents Museum extra nadruk op het conserveren en in stand houden van het monumentale pand voor de toekomst. Het gebouw is een parel voor Assen en heeft een sterk representatieve functie.

Depot Drents Museum
Naast de beleidsmatige uitgangspunten zoals verwoord voor het Provinciehuis, is het onderhoud bij het Depot gericht op stabiele klimatologische omstandigheden. Hierdoor kunnen de museumstukken onder goede condities worden bewaard. In 2026 gaan we bezien of we het depot verder kunnen verduurzamen.

Steunpunten
De provincie beschikt over vijf provinciale steunpunten voor het onderhoud van wegen en vaarwegen, waaronder zoutloodsen en diverse opslagfaciliteiten. De provincie is verantwoordelijk voor het onderhoud en beheer van de bouwkundige en installatietechnische voorzieningen van de kantoren, zoutloodsen en overkappingen.

Kiosk en HUB Gieten
Met de kiosk en Hub Gieten wordt voorzien in de faciliteiten voor het OV-knooppunt Gieten.

Health Hub Roden
Het pand wordt verhuurd aan de Stichting Health Hub Roden tot 31 december 2025. Vervolgens bekijken we welke bestemming het pand krijgt.

Wat gaan wij daarvoor doen?
We werken op basis van ons vastgoedbeleid. Dit fungeert als een helder beleidskader van waaruit we handelen en sturen. Voor de gebouwen zijn MJOP’s opgesteld als handvatten voor de budgettering en uitvoering van de gebouwenbeheerders. Er wordt kritisch gekeken wat de werkelijke staat van onderhoud is van de diverse bouwkundige- en installatieonderdelen om te bepalen welk onderhoud op welk moment moet worden uitgevoerd. Hierdoor wordt het onderhoudsbudget zo optimaal mogelijk ingezet. Bij een eerstvolgende actualisatie van de MJOP’s zullen hierin ook de resultaten van de Risico Inventarisatie en Evaluatie in meegenomen worden.

Samenvatting