Deze Begroting 2026 wordt ter besluitvorming aan Provinciale Staten voorgelegd. Dit is de derde begroting van de huidige coalitieperiode. Hieronder beschrijven wij kort de opbouw en onderdelen van de begroting.
De Begroting 2026 begint met een algemene inleiding en een beschrijving het financieel perspectief van de provincie Drenthe voor de komende jaren. Inclusief het dekkingsplan voor de diverse voorstellen.
Zoals voorgeschreven in het Besluit begroting en verantwoording provincie en gemeenten (BBV) bestaat de Begroting 2026 uit een beleidsbegroting en een financiële begroting. De beleidsbegroting bevat het programmaplan en de (verplichte) paragrafen. De financiële begroting bestaat uit het overzicht van baten en lasten en de uiteenzetting van de financiële positie.
Het programmaplan (beleidsbegroting)
De programma-indeling sluit zo veel mogelijk aan bij de indeling van het Coalitieakkoord 2023-2027 “Samen bouwen we Drenthe!”.
In de programmastructuur zijn in de Begroting 2026 geen wijzigingen aangebracht ten opzichte van de Begroting 2025. Binnen de programma’s heeft wel enige herschikking plaatsgevonden op het niveau van de beleidsopgaven, met name als gevolg van de tussentijds verschenen beleidsagenda’s.
Het programmaplan van de Begroting 2026 bestaat uit acht begrotingsprogramma’s, waarbinnen de beleidsinformatie wordt gepresenteerd aan de hand van een aantal binnen elk programma afgebakende beleidsopgaven. De beleidsopgaven zijn de “dragers” van de feitelijke beleidsinformatie in het programmaplan. Deze zijn uitgewerkt naar de provinciale doelstellingen en de inzet voor het jaar 2026. De verschillende – vaste – onderdelen van het programmaplan worden hierna kort toegelicht.
Toelichting per programma
Inleiding
De informatie per programma start met een korte samenvatting van de onderwerpen/opgaven die in het betreffende programma aan de orde komen.
Kaders bestaand beleid
De inhoudelijke informatie per programma bevat een opsomming van de onderliggende beleidsnota’s, -plannen, -visies en dergelijke die de vindplaats vormen voor het achterliggende bestaande beleid. In de begrotingsteksten wordt naar deze documenten verwezen. Het overzicht heeft vooral tot doel een eerste verbinding te leggen met het achterliggende beleid voor de in de begroting opgenomen voorstellen en budgetten.
Programmastructuur
In een tabel wordt weergegeven hoe de structuur van het programma - bestaande uit beleidsopgaven en doelstellingen- eruitziet. Het gaat hier feitelijk om de “dragers” van de beleidsinhoudelijke informatie.
Infographic
De toelichting per programma wordt afgesloten met een infographic die het aandeel van het betreffende programma in de totale begroting weergeeft.
Uitwerking beleidsopgaven
Inleiding
De informatie per beleidsopgave start met een beleidsmatige beschouwing, waarin de context van het gepresenteerde beleid wordt geschetst en waarin veelal ook een doorkijkje wordt gegeven naar op korte termijn te verwachten ontwikkelingen. Deze informatie bouwt voort op de kaderstellende discussie die naar aanleiding van de Voorjaarsnota 2025 in Provinciale Staten gevoerd is; de besluitvorming over deze voorstellen is onderdeel van de besluitvorming over de Begroting 2026.
Wat willen we bereiken en wat gaan we doen?
Per programma bestaat de kern van de beleidsinformatie in het programmaplan uit een beschrijving van de beleidsopgaven voor de provincie, de provinciale doelstellingen en de provinciale inzet waardoor een bijdrage aan het bereiken van de doelen geleverd wordt. Deze informatie is zo concreet mogelijk geformuleerd in termen van wat naar verwachting aan het eind van 2026 tot enige vorm van afronding gebracht is. Waar vanuit de rol en taken van de provincie niet meteen een concreet resultaat kan worden beschreven, wordt in elk geval informatie verstrekt over de inspanningen die de provincie levert.
Welke feiten en cijfers zijn er?
Per beleidsopgave worden beschikbare beleidsrelevante kengetallen gepresenteerd om het beleid in een meer uitgewerkte context te plaatsen. Het gaat hier om kengetallen waarvoor daadwerkelijk data worden bijgehouden en/of verzameld. In de Begroting 2024 is een eerste aanzet gemaakt. Dit onderdeel zal de komende jaren nog verder ontwikkeld moeten worden; dit zal ook gebeuren vanuit doorontwikkeling van de indicatoren in de beleidsnota’s en beleidsagenda’s die momenteel aan Provinciale Staten worden voorgelegd. Dit is ook de plaats voor de kengetallen die op basis van een ministeriële regeling verplicht zijn gesteld voor de provinciale begroting.
Met wie werken we samen?
Per beleidsopgave wordt enige specifieke informatie verstrekt over partijen waarmee het provinciale beleid in samenwerking wordt gerealiseerd en de wijze waarop die samenwerking vorm heeft gekregen.
Wat mag deze beleidsopgave kosten?
Dit onderdeel bevat een financieel overzicht van de lasten en baten per doelstelling voor 2026 (het jaar dat door Provinciale Staten wordt geautoriseerd), met daarbij een toelichting voor nieuw beleid, voor zover van toepassing.
Wat mag dit programma kosten?
Per programma wordt een financieel overzicht gegeven van de lasten en baten. Het overzicht verstrekt daarbij per beleidsopgave informatie over de lasten en baten voor de jaren 2024 (jaarrekening), 2025 (lopende begroting) en 2026 (voorgestelde begroting), met daarbij een verklaring van verschillen tussen 2025 en 2026, zo veel mogelijk op het niveau van de afzonderlijke doelstellingen.
Nieuw in de Begroting 2026 - Directe personele kosten per programma
Vanaf deze begroting is bij elk programma, direct onder het onderdeel Wat mag dit programma kosten?, een extra tabel opgenomen met de directe personele kosten per beleidsopgave. Deze tabel geeft inzicht in het deel van de loonkosten dat rechtstreeks is toe te rekenen aan de uitvoering van de betreffende beleidsopgave.
In 2026 worden deze bedragen extracomptabel weergegeven: zij zijn informatief en maken nog geen onderdeel uit van de lasten in het overzicht Wat mag dit programma kosten?
De volledige directe en indirecte personele kosten zijn, zoals in voorgaande jaren, opgenomen in programma 8 Middelen en mensen.
Daarnaast wordt per programma een overzicht gegeven van de geplande onttrekkingen en dotaties aan de relevante reserves. Nieuwe investeringen worden in de programma’s kort toegelicht, voor zover van toepassing.
De paragrafen (beleidsbegroting)
In de paragrafen behandelen wij onderwerpen die van belang zijn voor het inzicht in de financiële positie van de provincie. De paragrafen in de Begroting 2026 zijn wettelijk voorgeschreven. De paragrafen betreffen die van lokale heffingen, weerstandsvermogen en risicobeheersing, financiering, onderhoud kapitaalgoederen, bedrijfsvoering, verbonden partijen, grondbeleid en openbaarheid.
Het overzicht van lasten en baten (financiële begroting)
Door vaststelling van de Begroting 2026 autoriseren de Staten het College tot het doen van uitgaven in 2026. Voor de jaren daarna geldt, dat het gaat om een richtinggevende extrapolatie. De autorisatie voor die jaren volgt pas nadat Provinciale Staten, op basis van de voor dat jaar aangeboden begroting, een besluit hebben genomen.
Voor het financiële meerjarenbeeld wordt als onderdeel van de financiële begroting een meerjarenraming verstrekt. Op basis hiervan valt ook het meerjarig begrotingsevenwicht te beoordelen. Gezien het belang van een goed inzicht in de baten en lasten worden de baten en lasten per programma weergegeven in een afzonderlijk overzicht. Dit overzicht is integraal, dat wil zeggen dat het alle baten en lasten bevat, zoals opgenomen in het programmaplan.
De uiteenzetting van de financiële positie (financiële begroting)
Inzicht in de financiële positie is van belang, mede met het oog op de continuïteit van de provincie. Daarom besteden wij afzonderlijk aandacht aan de financiële positie. Dit gebeurt ook in een meerjarig perspectief. Speciale aandacht geven wij aan de investeringen, financiering, reserves en voorzieningen en de zogenoemde “begrotingssubsidies”. Onderdeel van de uiteenzetting van de financiële positie is ook de geprognosticeerde balans. Deze geeft inzicht in de provinciale bezittingen (in financiële zin) en de financiering daarvan.