Programma 2: Landelijk gebied
Beleidsopgave | 2024 | 2025 | 2026 | Verschil | |||||
Lasten | |||||||||
2.01 Landbouw | 5.410.937 | 57.408.909 | 68.157.712 | -10.748.803 | |||||
2.02 Zorgvuldig omgaan met water | 3.272.150 | 3.555.271 | 8.176.299 | -4.621.028 | |||||
2.03 Natuur | 78.560.200 | 139.395.921 | 135.485.083 | 3.910.838 | |||||
2.04 Klimaatadaptatie | 896.421 | 670.562 | 500.000 | 170.562 | |||||
Totaal Lasten exclusief reserve mutaties | 88.139.708 | 201.030.663 | 212.319.094 | -11.288.431 | |||||
Baten | |||||||||
2.01 Landbouw | -2.232.830 | -51.241.485 | -63.226.051 | 11.984.566 | |||||
2.02 Zorgvuldig omgaan met water | -1.757.716 | -2.848.438 | -6.669.466 | 3.821.028 | |||||
2.03 Natuur | -35.350.059 | -72.459.037 | -51.638.914 | -20.820.123 | |||||
2.04 Klimaatadaptatie | -566.983 | 0 | 0 | 0 | |||||
Totaal Baten exclusief reserve mutaties | -39.907.587 | -126.548.960 | -121.534.431 | -5.014.529 | |||||
Totaal programma exclusief reserve mutaties | 48.232.121 | 74.481.703 | 90.784.663 | -16.302.960 | |||||
Directe personele kosten Programma 2: Landelijk gebied | ||
Beleidsopgave | 2026 Begroting | |
2.01 Landbouw | 2.056.974 | |
2.02 Zorgvuldig omgaan met water | 1.294.160 | |
2.03 Natuur | 5.757.308 | |
2.05 Klimaatadaptatie | 237.242 | |
Totaal directe personele kosten programma 2: Landelijk gebied | 9.345.683 | |
Toelichting financiële verschillen programma
Lasten
Landbouw
De lasten van deze beleidsopgave vallen in 2026 € 10.748.803,-- hoger uit dan de actuele begroting 2025. Dit is als volgt te verklaren:
Doelstelling: Bijdrage Regiodeal Natuurinclusieve Landbouw
Dit heeft voor € 1,8 miljoen betrekking op de SPUK GRO6C. Deze SPUK loopt op 15-12-2025 af en is in 2025 ook geheel als last geraamd.
Doelstelling: Reductie van emissies door doelsturing, managementmaatregelen en innovatie
De SPUK L35, gericht op reductie van emissies via doelsturing en innovatie, is vanaf 2025 nieuw en loopt door in 2026. In 2026 is extra uitvoeringsbudget opgenomen, waarmee het instrument verder wordt ingevuld en doorontwikkeld. Ten opzichte van 2025 stijgen de lasten met € 9,8 miljoen.
Doelstelling: Transitie Landelijk Gebied
Ten opzichte van 2025 stijgen de lasten met € 6,1 miljoen.
De SPUK L36 MGB is alleen incidenteel in 2025 begroot, wat leidt tot € 8,7 miljoen minder lasten in 2026.
Ook de SPUK L35 grondverwering geldt hetzelfde: alleen begroot in 2025, dus in 2026 € 3,3 miljoen minder lasten.
Daarentegen is de SPUK L33 in 2026 nieuw opgenomen in de begroting 2026 voor het onderdeel grond, met een last van € 18,1 miljoen.
Doelstelling: Werken aan een toekomstgerichte landbouw
De lasten vallen in 2026 € 3,3 miljoen lager uit.
Dit komt deels door het overhevelen van € 630.000,-- in 2024 naar 2025 voor de opschaling van duurzaamheidsplannen. Voor 2026 is hiervoor geen budget beschikbaar.
Daarnaast is de SPUK L25NN Innovatieve landbouw grotendeels geraamd in 2025. Dit is incidenteel geld waardoor in 2026 het budget € 2 miljoen lager is.
De AgroAgenda heeft enkel budget voor 2025, wat leidt tot een lastenverlaging van € 355.000,-- in 2026.
De lasten voor verbetering van de landbouwstructuur vallen € 323.000,-- lager uit, door actualisatie van de gegevens vanuit PPO Prolander.
De stijging van de begrote lasten hebben een causaal verband met de stijging van de begrote baten.
Zorgvuldig omgaan met water
De lasten van deze beleidsopgave vallen in 2026 € 4.621.028,-- hoger uit dan de actuele begroting 2025. Dit is als volgt te verklaren:
Doelstelling: De oppervlaktewater- en grondwaterkwaliteit voldoet in 2027 aan de doelen van de Kaderrichtlijn Water
In het kader van het Deltaprogramma Zoetwater verwachten we in 2026 ten laste van de SPUK E87 € 995.666,-- meer te besteden dan in 2025. Daarnaast verwachten we in 2026 hogere bestedingen uit de SPUK E87B dan in 2025. Het gaat om een bedrag van € 3.530.132,--.
Verder verwachten we in het kader van intensivering uitvoering KRW-projecten in 2026 € 800.000,-- meer te besteden dan in 2025. Om aan deze intensivering uitvoering te kunnen geven, is via de Voorjaarsnota 2025 aan uw Staten voorgesteld € 300.000,-- per jaar beschikbaar te stellen. Aanvullend hierop hebben uw Staten de motie Financiële ondersteuning voor Duurzame Bescherming van Drinkwaterbronnen aangenomen en in 2026 € 500.000,-- beschikbaar gesteld.
Tot slot verwachten we in het kader van de SPUK L35 (onderdeel Provinciale maatregelen Water) in 2026 een lagere last dan in 2025. Het gaat om een bedrag van € 704.770,--.
Natuur
De lasten van deze beleidsopgave vallen in 2026 € 3.910.838,-- lager uit dan de actuele begroting 2025. Dit is als volgt te verklaren:
Doelstelling: Versterken en behouden van Natuur en Landschap
De lasten binnen deze doelstelling vallen in 2026 € 913.984,-- lager uit dan de actuele begroting 2025. Dit wordt voor het grootste gedeelte veroorzaakt door de actualisatie van de prestatieovereenkomst met Prolander.
Doelstelling behouden en versterken Nationale parken
In 2026 is € 156.159,-- lager begroot dan in 2025, dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de verlaging van het budget Nationale parken.
Doelstelling Mooi en aangenaam Drenthe
De lasten van deze doelstelling vallen € 4.005.401,-- lager uit dan de actuele begroting 2025. Binnen deze doelstelling vallen de lasten van Spuk Natuurinclusief isoleren J117. Deze lasten zijn nog niet geraamd voor 2026 wat een verschil verklaart van € 3.757.155,-- Deze lasten zullen opgenomen worden in de eerste actualisatie 2026. Daarnaast is het budget voor boerenlandvogels met € 217.359,-- verhoogd en is er geen budget opgenomen voor schoolpleinen van de toekomst omdat de verwachting is dat dit gerealiseerd wordt in 2025. Dit verklaart nog een verschil van € 425.000,-- aan lagere lasten.
Doelstelling Natuurherstelmaatregelen PAS
Het verschil in lasten wordt veroorzaakt doordat er in 2026 hogere lasten € 1.347.076,-- zijn begroot voor aanpak stikstof dan de actuele begroting 2025.
Doelstelling: Beheer Natuur en Landschap
In 2026 is € 45.505,-- minder aan lasten ten opzichte van de begroting 2025. De subsidie aan Stichting Het Drentse Landschap is verhoogd met € 41.233,-- en de subsidie aan landschapsbeheer Drenthe is verhoogd met € 33.053,--. IVN consulentschap is verlaagd met € 123.213,--. Deze verlaging wordt veroorzaakt door de ombuiging € 140.000 euro Nationale Parken. Het budget was in 2025 dubbel begroot en is gecorrigeerd in het ombuigingspakket in de voorjaarsnota 2025.
Klimaatadaptatie
Niet van toepassing.
Baten
Landbouw
De baten van deze beleidsopgave vallen in 2026 € 11.994.566 hoger uit dan in de actuele begroting 2025. Dit is als volgt te verklaren:
Doelstelling: Bijdrage Regiodeal Natuurinclusieve Landbouw
Dit heeft voor € 1,8 miljoen betrekking op de SPUK GRO6C. Deze SPUK loopt op 15-12-2025 af en is in 2025 ook geheel als bate geraamd.
Doelstelling: Reductie van emissies door doelsturing, managementmaatregelen en innovatie
Voor de SPUK L35 is over twee jaren begroot. In 2026 is hiervoor € 9,8 miljoen meer baten opgenomen dan in 2025.
Doelstelling: Transitie Landelijk Gebied
Ten opzichte van 2025 is in 2026 € 6,1 miljoen meer aan baten begroot.
In 2025 is de SPUK L36 MGB toegevoegd. Deze is alleen in dat jaar begroot, wat resulteert in € 8,7 miljoen minder baten in 2026.
Ook de SPUK L35 voor grondverwerving is uitsluitend in 2025 begroot. Dit leidt in 2026 tot € 3,3 miljoen minder baten.
De nieuwe SPUK L33 is in 2026 begroot voor het onderdeel grond, dat in 2025 nog niet was opgenomen. Hiervoor is € 18,1 miljoen aan baten geraamd in 2026.
Doelstelling: Werken aan een toekomstgerichte landbouw
De baten voor deze doelstelling vallen in 2026 € 2,1 miljoen lager uit.
De SPUK L25NN Innovatieve landbouw is grotendeels geraamd in 2025. Dit is incidenteel geld waardoor in 2026 het budget € 2 miljoen lager is.
Voor de verbetering landbouwstructuur zijn in 2026 geen baten begroot vanuit PPO Prolander, wat resulteert in een daling van € 73.000,--.
De stijging van de begrote baten hebben een causaal verband met de stijging van de begrote lasten.
Zorgvuldig omgaan met water
De baten van deze beleidsopgave vallen in 2026 € 3.821.028,-- hoger uit dan in de actuele begroting 2025. Dit is als volgt te verklaren:
Doelstelling: De oppervlaktewater- en grondwaterkwaliteit voldoet in 2027 aan de doelen van de Kaderrichtlijn Water
De stijging van de begrote baten heeft een causaal verband met de stijging van de begrote lasten.
Omdat we in het kader van de SPUK's E87 en E87B in 2026 hogere bestedingen verwachten, nemen wij in deze begroting ook een hogere rijksbijdrage op. Het gaat om een positief verschil van € 995.666,--, respectievelijk € 3.530.132,--.
Daarnaast verwachten we in het kader van de SPUK L35 (onderdeel Provinciale maatregelen Water) in 2026 een lagere baten dan in 2025. Het gaat om nadeel van € 704.770,--.
Natuur
De baten van deze beleidsopgave vallen in 2026 € 20.820.123,-- lager uit dan de actuele begroting 2025. Dit is als volgt te verklaren:
Doelstelling: Versterken en behouden van Natuur en Landschap
Het verschil in baten (€ 16,8 miljoen lager) wordt veroorzaakt door de actualisatie van de prestatieovereenkomst (PPO) met Prolander. Doordat de raming van de grondverwerving lager is dan begroot, is de bijdrage van derden naar beneden bijgesteld.
Doelstelling mooi en aangenaam Drenthe
Binnen deze doelstelling vallen de baten van de spuk versnelling Natuurinclusief Isoleren. Deze baten zijn nog niet geraamd voor 2026 wat een verschil verklaart van € 3,5 miljoen aan lagere baten voor 2026 ten opzichte van de actuele begroting 2025. Deze baten zullen opgenomen worden in de eerste actualisatie 2026.
Klimaatadaptatie
Niet van toepassing.